Đổi sữa cho trẻ là điều tất yếu, nhưng nhiều trường hợp trẻ lại gặp vấn đề về tiêu hóa khi đổi sang sữa bột mới. Việc này có thể kiến trẻ bị tiêu chảy nhiều ngày liền, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của trẻ. Vậy khi trẻ đổi sữa bị tiêu chảy thì cách xử lý như thế nào?

Dấu hiệu trẻ bị tiêu chảy khi đổi sữa

Mỗi bé sẽ có thói quen đi ngoài khác nhau, tùy thuộc vào loại thực phẩm và hệ tiêu hóa của bé hoạt động như thế nào. Khi thay đổi và tiếp nhận một loại sữa mới, tất nhiên cơ thể bé sẽ có phản ứng khác biệt, đặc biệt là tình trạng tiêu hoá và đi ngoài.

Dưới đây là một số dấu hiệu bé mới đổi sữa bị tiêu chảy mà mẹ có thể nhận biết:

• Bé đang đi ngoài bình thường, khi uống sữa mới trong tuần đầu thì phân lỏng đi, số lần đi ngoài tăng liên tục, tình trạng cứ kéo dài không có dấu hiệu giảm sau đó.
• Trong phân của bé có máu, đây là dấu hiệu bất thường và hay xuất hiện khi bé bị tiêu chảy.
• Bé có biểu hiện nôn trớ sau bữa ăn, nhưng nếu khi đổi sữa, bé bị buồn nôn và nôn cả ngoài giờ ăn thì mẹ nên đưa bé đi khám để biết được do bé bị dị ứng với thành phần sữa mới hay mắc các bệnh lý về đường tiêu hoá.
• Bé nổi phát ban, mẩn đỏ hoặc mề đay trong quá trình đổi sữa ngay tuần đầu tiên.
• Bé bỗng nhiên bị ngứa hoặc có dấu hiệu sưng phù quanh mặt.
• Vấn đề về hô hấp với những biểu hiện như khó thở, khò khè, đờm trong mũi và họng, ho khan là phản ứng của bé khi dị ứng với protein có trong sữa.

Nguyên nhân khiến trẻ đổi sữa bị tiêu chảy

Công thức sữa mới thêm thành phần

Nguyên nhân bé mới đổi sữa bị tiêu chảy có thể do các thành phần mới được thêm trong sữa. Hoặc các thành phần dinh dưỡng của sữa có công thức theo tỷ lệ khác đi. Vì vậy, bé phải có khoảng thời gian để hệ tiêu hóa thích nghi với sự thay đổi này.

Tuy nhiên, trong quá trình đó, bé có thể gặp các triệu chứng như đầy bụng, đầy hơi, khó tiêu hay bị tiêu chảy,… sau vài ngày đầu đổi sữa. Nếu các biểu hiện này kéo dài, bố mẹ cần có hướng xử lý kịp thời để đảm bảo sức khoẻ cho bé.

Không dung nạp lactose trong sữa

Theo thống kê, có tới ¾ trẻ đổi sữa bị tiêu chảy. Nguyên nhân phần lớn là do trẻ không dung nạp lactose trong sữa. Lactose là một loại đường có trong sữa và các sản phẩm từ sữa bò. Lactose khi dung nạp sẽ chuyển hóa thành đường glucose, có khả năng làm mềm phân, tốt cho hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch của trẻ.

Bất dung nạp lactose là tình trạng trẻ không có khả năng tiêu hóa và hấp thụ đường lactose. Sự dư thừa đường lactose có thể bị chuyển hóa thành acid lactic, gây nên những triệu chứng như sôi bụng, chướng bụng, tiêu chảy, hăm đỏ hậu môn, đi phân chua,…

Bé bị dị ứng protein trong sữa

Các bé dưới 1 tuổi thường gặp tình trạng dị ứng với protein có trong sữa công thức mới. Khi đó, hệ miễn dịch của bé nhầm tưởng protein trong sữa là các kháng nguyên lạ, có nguy cơ gây hại cho cơ thể nên tấn công lại. Mặc dù không phổ biến bằng bất dung nạp sữa, nhưng đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến trẻ bị tiêu chảy khi đổi sữa.

Bảo quản và quá trình pha sữa không đảm bảo vệ sinh

Trong quá trình bảo quản sữa mẹ quên không đậy nắp hoặc đậy nắp không kín có thể tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, nấm mốc xâm nhập và gây ra tình trạng tiêu chảy.

Ngoài ra, với quá trình pha sữa cho bé cũng cần phải có những nguyên tắc cơ bản để đảm bảo an toàn vệ sinh. Ba mẹ nên rửa tay sạch sẽ trước khi pha sữa. Các dụng cụ pha sữa như bình, muỗng, núm ti,… cần tráng bằng nước ấm. Sau khi bé uống xong thì nên rửa thật sạch bình, sấy khô và để nơi khô thoáng. Nếu không đảm bảo điều này, bé có thể bị tiêu chảy.

Những nguyên nhân khác khiến trẻ bị tiêu chảy khi sử dụng sữa bột

• Sử dụng sai loại sữa đối với độ tuổi của bé nên bé khó hấp thu được đầy đủ chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể.
• Mẹ cho bé uống quá số lượng cần thiết trong một ngày. Hệ tiêu hóa của bé sẽ hình thành phản ứng đào thải và gây tiêu chảy nếu tiêu thụ quá nhiều đạm casein trong sữa.
• Hệ vi sinh đường ruột của bé bị mất cân bằng sau thời gian sử dụng kháng sinh, vì vậy khi đổi sữa, trẻ khó thích nghi ngay được và dễ gây đi ngoài bất thường.

Trẻ đổi sữa bị tiêu chảy phải làm sao?

Cho bé uống đồng thời sữa cũ và sữa mới

Sữa cũ đang đáp ứng được nhu cầu của bé, nhưng vì một số lý do như mẹ muốn bé tăng cân, tăng chiều cao hơn hoặc để tiết kiệm chi phí phù hợp với điều kiện kinh tế của gia đình,… nên mẹ muốn thay sữa. Cách tốt nhất để bé thích nghi dần với thành phần của sữa mới là mẹ kết hợp cả hai loại lại với nhau cho bé sử dụng.

Mẹ nên pha sữa với tỷ lệ thích hợp từng ngày cho cơ thể và hệ tiêu hóa của bé chấp nhận sữa mới nhanh hơn. Nên tăng tỷ lệ 2 ngày một lần, bắt đầu với tỷ lệ sữa mới và sữa cũ là 1/4, sau đó là 1/2 và cuối cùng là 3/4. Cho đến hết một tuần, bé đã quen với sữa công thức mới thì không cần kết hợp hai loại nữa.

Sử dụng sữa thuỷ phân cho bé

Khi bé bị tiêu chảy khi sử dụng sữa, mẹ nên sử dụng sữa thủy phân, loại sữa có thành phần protein sữa đã bị phá vỡ, giúp bé tiêu hóa dễ dàng và ít gây phản ứng hay dị ứng. Cho bé ngoan khỏe, không khó chịu và quấy khóc, giảm lo lắng cho bố mẹ.

Đồng thời, nếu mẹ còn đang cho con bú, thì phải loại bỏ hoàn toàn sữa bò và những nguồn sữa khác ra khỏi chế độ ăn uống hằng ngày. Bởi lẽ, protein từ những nguồn này có thể thông qua sữa mẹ truyền sang bé.

Sử dụng sữa không chứa Lactose

Khi trẻ bị tiêu chảy do không dung nạp lactose mẹ có thể thay thế bằng sữa free lactose cho đến khi trẻ ngừng tiêu chảy hẳn. Sau 1 – 2 tuần khi đường ruột bé phục hồi, men lactase được sản xuất đầy đủ để tiêu hóa lactose thì bạn có thể cho bé ăn theo chế độ trước đó. 

Kiểm tra lại quy trình pha và bảo quản sữa

Bé thường bị tiêu chảy khi uống phải sữa đã nhiễm khuẩn. Vì trong quá trình pha sữa, lau chùi dụng cụ pha hoặc bảo quản sữa không đảm bảo vệ sinh, mất an toàn cho bé. Vậy nên, bố mẹ phải kiểm tra kỹ từng bước vệ sinh, rửa tay sạch sẽ trước khi pha sữa cho bé bằng nước rửa tay hoặc xà phòng.

Ngoài ra, mẹ nên thử sữa bằng cách nhỏ giọt ra tay sau khi pha thay vì ngậm vào núm ti của bình sữa để đảm bảo vệ sinh nhất cho bé. Các bố mẹ cần chú ý những điều trên để giúp cho hệ đường ruột của bé được an toàn và phát triển tốt nhất.

Bổ sung men vi sinh

Bổ sung men vi sinh là cách các mẹ thường làm khi con bị tiêu chảy, nhất là khi đổi sữa công thức mới cho bé. Men vi sinh cung cấp nhiều lợi khuẩn tốt cho hệ đường ruột, có thể làm giảm tiêu chảy, đau bụng, táo bón hay trào ngược acid ở bé.

Từ đó, hệ vi sinh đường ruột của bé được cân bằng trở lại, giúp quá trình tiêu hóa tốt hơn, hấp thụ chất dinh dưỡng hiệu quả và trong đó có cả protein và lactose. Mẹ nên sử dụng men vi sinh chất lượng để trị tiêu chảy khi đổi sữa cho bé.

Cách đổi sữa cho trẻ đúng cách

Chọn sữa phù hợp với độ tuổi của bé

Đối với bé dưới 6 tháng tuổi, mẹ nên cho bé sử dụng sữa ngoài có công thức 1. Bởi sữa số 1 có các đặc điểm thành phần gần giống với sữa mẹ nhất, đầy đủ chất dinh dưỡng cũng như tỷ lệ hợp lý, giúp bé tiêu hóa tốt và hấp thu năng lượng hiệu quả.

Lưu ý, bé dưới 6 tháng không được dùng sữa đặc, sữa bò tươi, sữa nguyên kem hoặc các loại sữa cho trẻ từ 6 tháng trở lên. Nếu vì một số lý do nhất thiết phải đổi sữa thì nên chọn sản phẩm cùng nhóm công thức 1 vì chức năng thận của bé còn yếu, chỉ thích hợp với chất đạm trong sữa số 1 mà thôi.

Còn bé trên 6 tháng tuổi nên dùng sữa công thức 2, bởi có thành phần dinh dưỡng cao hơn loại 1 để đáp ứng nhu cầu phát triển nhanh của bé. Trẻ trên 1 tuổi có thể dùng nhiều loại sữa kể cả sữa tươi. Vì ở độ tuổi này, đường ruột của bé dễ thích nghi với sữa mới hơn, cho nên mẹ chỉ cần chọn loại phù hợp với khẩu vị và ý thích của bé là được.

Chia nhỏ lượng sữa để bé thích nghi

Ban đầu, mẹ có thể cho con uống khoảng 30ml sữa, sau đó theo dõi khả năng tiếp thu sữa của trẻ rồi mới tăng dần lượng sữa. Đổi sữa theo mô hình bậc thang: sau khi cho bé thử 30ml sữa mới, bé chấp nhận và không có biểu hiện bất thường về tiêu hóa hoặc dị ứng, tiếp theo mẹ sẽ thay thế 1 cữ sữa hiện tại bằng 1 cữ sữa mới, ngày thứ 2 tăng lên 2 cữ sữa mới… sao cho 5-7 ngày bé sẽ chuyển hoàn toàn sang sữa mới. Mục đích để hệ tiêu hóa của bé thích nghi, tránh gây rối loạn tiêu hóa cho bé.

Không nên đổi sữa cho trẻ nhỏ thường xuyên

Mỗi lần thay đổi sữa, cơ thể của bé cần phải có thời gian thích ứng với các thành phần theo sữa công thức mới. Mỗi loại sữa đều tạo ra hệ vi sinh đường ruột khác nhau, vì vậy, khi thay đổi môi trường vi sinh đường ruột sẽ làm ảnh hưởng hệ tiêu hoá của bé. 

Do đó, bé khó hấp thu đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, ảnh hưởng đến chế độ ăn uống hàng ngày. Cho nên, không nên đổi sữa thường xuyên cho trẻ nhỏ, các mẹ cần tìm hiểu thật kỹ thành phần sữa mới thích hợp nhất với con, để con ăn ngoan và chóng lớn.

Chỉ nên đổi sữa cho trẻ khi cần thiết

Mẹ cần theo dõi bé, nếu nhận thấy bé uống sữa bị tiêu chảy, táo bón, bú ít hay chậm lớn thì phải chọn sữa phù hợp với bé, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, thương hiệu uy tín và phù hợp với điều kiện của gia đình.

Cho bé uống thử sữa dinh dưỡng mới và theo dõi phản ứng của bé. Nếu mẹ thấy bé thích nghi ngay, đạt được mục đích đổi sữa như tăng cân, phát triển chiều cao tốt,… thì mẹ có thể chuyển ngay sang sữa mới cho bé sử dụng.

Pha sữa và bảo quản đúng cách

Sau khi mua về, mẹ nên kiểm tra hạn sử dụng của sữa (không cho con dùng sữa hết hạn). Trước khi pha sữa cho bé, mẹ nên rửa tay sạch sẽ, tiệt trùng dụng cụ, vệ sinh khu vực pha sữa. Tiến hành pha sữa theo tỷ lệ mà nhà sản xuất khuyến cáo. Lưu ý, bảo quản sữa ở nơi thoáng mát, không bảo quản trong tủ lạnh. Đối với hộp sữa đã được mở nắp, chỉ nên sử dụng trong vòng 4 tuần.

Khi trẻ bị tiêu chảy, cha mẹ cần chú ý đến chế độ ăn uống hàng ngày của bé:

• Ưu tiên cho bé ăn các thức ăn lỏng, dễ tiêu như bột, cháo. Đồng thời chia nhỏ phần ăn trong ngày thành nhiều bữa
• Ngoài ra, nếu đang cho con bú, mẹ nên cố gắng bồi bổ cơ thể, làm các biện pháp giúp tăng tiết sữa để có nhiều sữa cho bé bú