Cho trẻ tập bú bình thường sẽ khiến trẻ cảm thấy khó chịu, khóc hoặc thậm chí bỏ bữa. Nhiều trường hợp mẹ trẻ chưa biết cách cho trẻ bú bình đúng cách khiến cho trẻ quấy khóc nhiều hơn và làm cho buổi ăn của trẻ và mẹ trở thành 1 cuộc chiến. Vậy cách chuẩn bị và tư thế khi cho trẻ bú bình là gì?

Khi nào thì cho trẻ bú bình

Theo chuyên gia, mẹ nên đợi đến khi bé được ít nhất 1 tháng tuổi và đã hoàn toàn biết cách bú sữa mẹ mới tập bú bình. Trường hợp mẹ phải quay lại công việc sau giai đoạn nghỉ thai sản, cần đợi ít nhất 2 tuần để bé kịp thích nghi và có thời gian điều chỉnh bởi cử động miệng và lưỡi khi bé bú bình sẽ khác khi bé bú mẹ.

Tuy nhiên, một số trường hợp bắt buộc mẹ phải tập cho bé bú bình sớm hơn, đó là:

• Trẻ sinh non có thể trạng yếu hơn so với tuổi thai cần được bú bình trong một khoảng thời gian nhất định.
• Xét nghiệm cho thấy trẻ có chỉ số hàm lượng đường trong máu thấp, cần bú bình để bổ sung calo.
• Sau sinh sữa mẹ chưa về kịp, bé cần bú bình sữa công thức để tránh bị đói.
• Trẻ mắc dị tật ngoại hình bẩm sinh như hở hàm ếch, sứt môi,… gặp khó khăn trong hoạt động bú mẹ và mút sữa sẽ được áp dụng hình thức bú bình để cung cấp dinh dưỡng.

Nguyên nhân bé bú bình bị sặc sữa

Đối với các mẹ bỉm sữa đang nuôi con nhỏ, việc nhìn thấy bé bị nôn trớ, sặc sữa, tím tái,… là điều vô cùng đáng sợ. Bác sĩ cho biết, sặc sữa là hiện tượng sữa tràn vào đường thở khiến trẻ sơ sinh khó thở, sặc sụa, có thể ngừng thở tím tái. Nếu không được sơ cứu nhanh chóng và kịp thời có thể đe dọa tính mạng bé.

Sặc sữa ở trẻ sơ sinh do nhiều nguyên nhân và đa phần là những nguyên nhân có thể dễ dàng phòng ngừa như:

Tư thế cho bé bú bình không đúng cách

Đây là nguyên nhân thường gặp nhất khiến bé bị sặc sữa khi bú bình. Khi tập cho bé bú bình, mẹ cần tránh cho bé nằm kể cả nằm ngửa hay nằm nghiêng bởi sữa có thể chảy nhanh khó kiểm soát. Ngoài ra, mẹ không nên đùa giỡn với bé trong lúc bé đang bú bởi có thể khiến bé sặc sữa lên mũi.

Núm vú có kích thước quá lớn

Sử dụng núm vú có kích thước không phù hợp với độ rộng của miệng và lực hút của bé, sữa chảy quá nhanh khiến bé không bú kịp cũng có thể khiến bé bị sặc sữa. Để tránh tình trạng này, mẹ nên chọn mua núm vú có kích thước phù hợp với bé.

Trào ngược ở trẻ sơ sinh

Trường hợp mẹ đã cho em bé bú bình đúng cách, lựa chọn núm vú có kích thước phù hợp nhưng bé vẫn bị sặc sữa có thể do chứng trào ngược ở trẻ sơ sinh. Đây là tình trạng cơ thắt thực quản ở trẻ sơ sinh chưa phát triển hoàn thiện, hoặc hệ tiêu hóa còn non yếu nên gây ra hiện tượng trào ngược dạ dày. Nếu rơi vào tình huống này, mẹ hãy tham khảo ngay ý kiến bác sĩ để được tư vấn giải pháp kịp thời.

Xử trí khi trẻ bú bình bị sặc sữa

Có nhiều dấu hiệu giúp mẹ nhận biết bé bị sặc sữa là bé đang bú hoặc sau bú đột nhiên ho mạnh, ọc sữa qua mũi, miệng, ho sặc sụa, tím tái, cơ thể co cứng hoặc mềm nhũn… Lúc này, mẹ cần hết sức bình tĩnh và thực hiện sơ cứu để giúp bé nhanh chóng thoát khỏi tình trạng nguy hiểm.

Mẹ cần thực hiện sơ cứu theo các bước sau:

• Cho trẻ nằm sấp trên lòng bàn tay và cánh tay không thuận, dùng lòng bàn tay thuận vỗ mạnh và nhanh vào lưng bé, vỗ 5 cái liên tiếp để tăng áp lực trong lồng ngực bé nhằm tống sữa khỏi đường hô hấp.
• Nếu thấy bé vẫn khó thở hoặc tím tái, đặt bé nằm ngửa trên mặt phẳng cứng, dùng ngón tay trỏ và ngón tay giữa ấn mạnh 5 cái ở vị trí nửa dưới của xương ức – tức dưới đường nối hai vú khoảng 1-2cm. Lặp lại động tác khoảng 5-6 lần đến khi bé có dấu hiệu hồng hào trở lại.
• Thông đường thở cho bé bằng cách dùng miệng hút mạnh vào mũi và miệng trẻ để hút nhanh lượng sữa còn đọng lại trong mũi và họng càng nhanh càng tốt. Thực hiện hút miệng trước rồi mũi sau để tránh sữa tràn vào khí quản gây tắc nghẽn đường hô hấp.
• Nếu thấy bé có biểu hiện ngưng thở, cần kết hợp các biện pháp trên và hà hơi thổi ngạt, ngậm mũi miệng bé thổi vào cho đến khi thấy lồng ngực bé hơi nhô lên.
• Đưa bé đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.

Cho bé bú bình đúng cách làm cho mẹ và bé thoải mái hơn

Hướng dẫn cho bé bú bình đúng cách

Chuẩn bị

Cùng điểm qua những lưu ý quan trọng dưới đây khi cho trẻ bú bình nhé:

Lựa chọn bình sữa và các phụ kiện đi kèm

• Việc quan trọng đầu tiên là mẹ cần chọn mua bình sữa, núm vú cũng như dụng cụ tiệt trùng bình sữa phù hợp. Trẻ sơ sinh cực kỳ nhạy cảm, vì thế mẹ nên chọn núm vú càng giống vú mẹ nhất càng tốt.
• Trên thị trường có nhiều thương hiệu bình sữa khác nhau, mẹ không chỉ xem xét về hình dáng mà còn chú ý đến độ mềm mại, tốc độ chảy sữa của núm vú cũng như xem núm vú có mùi cao su gây khó chịu không,… Đây là việc làm vô cùng quan trọng để bé có chấp nhận bú bình hay không.

Tiệt trùng bình sữa và dụng cụ

• Mẹ cần đảm bảo tiệt trùng sạch sẽ bình sữa và núm vú trước khi cho bé bú. Cần rửa tay thật sạch trước khi pha sữa công thức. Nếu sử dụng sữa mẹ, cần tiệt trùng dụng cụ vắt sữa trước và sau khi hút. Ngoài ra, mẹ cần kiểm tra chất lượng sữa, đảm bảo sữa không bị hỏng trước khi cho bé bú.

Kiểm tra dòng chảy của núm vú

• Trước khi cho bé bú bình, mẹ cần kiểm tra xem dòng sữa chảy mạnh hay chậm, núm vú có bị tắc hay không bằng cách dốc ngược bình sữa lại. Nếu thấy dòng sữa nhỏ giọt đều đặn, mẹ hãy thực hiện bước tiếp theo. Nếu phải lắc mạnh dòng sữa mới chảy, có thể dòng sữa chạy chậm hoặc núm vú bị tắc. Mẹ cần thông dòng chảy hoặc thay núm vú khác.
• Khi chọn núm vú, mẹ nên chọn loại núm có thiết kế dạng vết cắt hình chữ thập bởi nguyên tắc hoạt động của loại này là sữa chỉ chảy ra khi có lực hút của bé. Ngoài ra, kích thước núm vú cũng khác nhau ở từng độ tuổi để phù hợp với độ rộng của miệng và lực hút của bé, mẹ cần chú ý điều này để chọn mua núm vú phù hợp.

Kiểm tra nhiệt độ sữa

• Cuối cùng, mẹ đừng quên kiểm tra nhiệt độ sữa trước khi cho bé bú để đảm bảo bé không bị bỏng. Mẹ hãy nhỏ vài giọt sữa lên cổ tay, nhiệt độ âm ấm là phù hợp nhất cho bé, giúp bé hấp thu dinh dưỡng tốt nhất.
• Mẹ tuyệt đối không được cho núm vú vào miệng của mình để thử nhiệt độ và độ mạnh tia sữa, bởi tuyến nước bọt của người lớn có thể truyền vi khuẩn cho bé.

Vệ sinh, tiệt trùng bình sữa của trẻ

Cách cho bé bú bình đúng cách

Sau một thời gian làm quen với bầu ngực và ti thật của mẹ, khi chuyển sang cho bé bú bình, bé sẽ chưa quen với cách ti sữa này. Để cho bé sơ sinh bú bình đúng cách, thoải mái và hấp thu các dưỡng chất trong sữa tốt nhất, mẹ nên bỏ túi những điều sau:

Tập cho bé bú bình khi bé đang đói

• Khi bé đòi bú, mẹ hãy khoan cho bé bú ngay mà hãy đợi thêm một ít thời gian nữa để bé thực sự đói. Lúc này, mẹ hãy đưa thử đầu núm vú bình sữa vào miệng bé, khi đói bé rất dễ tiếp nhận và ngậm núm vú. Điều này sẽ dễ dàng hơn cho những lần bú bình sau.

Tập cho bé bú bình khi bé đã no

• Một số bé sẽ có phản ứng mãnh liệt với việc bú bình khi đói, khiến bé cảm thấy ghét và không thích bú bình. Nếu bé của mẹ thuộc trường hợp này, mẹ không nên áp dụng cách tập cho bé bú bình khi đói. Thay vào đó, mẹ có thể tập cho bé bú bình sữa giữa các cữ bú mẹ, như thế bé có thể dễ dàng tiếp nhận và sẵn sàng thử hình thức bú sữa mới lạ này.

Tập cho bé bú bình với thái độ thờ ơ

• Thông thường, khi tập cho bé bú bình nhưng thái độ bé không hợp tác và quấy khóc, một số mẹ xót con sẽ ngừng việc bú bình và cho bé bú mẹ. Tuy nhiên, điều này sẽ khiến việc tập cho bé bú bình trở nên khó nhằn hơn. Lúc này, mẹ nên kiên nhẫn, bình tĩnh và giữ thái độ thờ ơ với bé như chẳng có chuyện gì để bé nhanh chóng làm quen, tiếp nhận bình sữa và thực hiện bú bình ở những lần sau.

Không cho bé thấy bầu ngực mẹ khi tập bé bú bình

• Một trong những cách tập cho bé bú bình hữu hiệu nhất là không được cho bé nhìn thấy bầu ngực hoặc thậm chí là hơi mẹ. Mẹ có thể nhờ bố, ông bà hoặc người chăm sóc bé tập cho bé bú.

Tập cho bé bú bình bằng sữa mẹ

• Có những bé không thích bú bình vì không thích loại sữa trong bình, nhất là trẻ sơ sinh. Vì thế, mẹ có thể sử dụng sữa mẹ vắt ra để giúp bé nhanh chóng tiếp nhận và thích nghi với việc bú bình.
• Cũng có một số bé thích hương vị của sữa công thức hoặc nước trái cây hơn, bố mẹ có thể quan sát thói quen bú của bé để sử dụng loại phù hợp. Tuy nhiên, bố mẹ không nên lạm dụng bởi trẻ sơ sinh cần cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết có trong sữa.

Tập cho bé bú bình khi bé còn mơ ngủ

• Mẹ có thể thử cách cho bé tập bú bình khi bé vẫn còn đang mơ ngủ, điều này sẽ giúp bé dễ dàng làm quen và tiếp nhận khi bé tỉnh táo.

Biết thời điểm nên dừng tập cho bé bú bình

• Mẹ không nên quá căng thẳng hay gay gắt trong lúc tập cho bé bú bình. Nếu bé có phản ứng quá mãnh liệt, mẹ hãy cất bình sữa và thử lại vào một ngày khác. Sự bình tĩnh và kiên trì của mẹ là điều rất cần thiết trong giai đoạn tập cho bé bú bình.

Tư thế cho bé bú bình đúng cách

Để tránh các vấn đề thường gặp khi bé bú bình như nôn trớ, sặc sữa,… gây nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng, mẹ cần thuộc nằm lòng 3 tư thế cho bé bú bình an toàn và đúng cách sau:

Tư thế ngồi ôm ngang

• Mẹ hãy tìm một chỗ ngồi thoải mái để mẹ có thể tựa lưng vào đó. Tiếp đến, mẹ hãy ôm bé ngang sao cho đầu của bé tựa trên bắp tay của mẹ và cao hơn so với phần cơ thể còn lại. Dùng một tay ôm bé, tay còn lại sẽ cầm bình sữa hơi nghiêng so với miệng bé để đảm bảo núm vú luôn đầy sữa cho bé bú.

Tư thế ngồi vào lòng mẹ

• Ở tư thế này, mẹ cũng tìm một chỗ ngồi thoải mái để tựa lưng khi cho bé bú. Sau đó, đặt phần lưng của bé áp vào bụng mẹ, giữ cho đầu bé tựa vào vai hoặc ngực của mẹ. Giữ bé bằng một tay, tay còn lại cầm bình sữa nghiêng so với miệng bé rồi cho bé bú. Mẹ nên đặt đầu của bé nghiêng sang một bên để dễ dàng quan sát biểu hiện bé khi bú.

Lưu ý, tư thế này chỉ áp dụng cho những bé đã có phần lưng cứng cáp hoặc đã ngồi được, không áp dụng cho những bé mới sinh vì có thể ảnh hưởng đến cột sống còn non yếu.

Tư thế dựa lưng bé vào đùi mẹ

• Tương tự như hai tư thế trên, mẹ cũng hãy tìm một chỗ ngồi thoải mái để có thể dựa lưng vào. Sau đó, mẹ duỗi chân ra rồi đặt bé nằm lên đùi mẹ sao cho thoải mái và thuận tiện nhất. Dùng một tay giữ bé, tay còn lại cầm bình sữa và cho bé bú.

Đây được xem là tư thế thoải mái và tiện lợi nhất bởi hạn chế được tình trạng mỏi lưng của mẹ.

Một vài lưu ý cha mẹ cần kiểm tra trước khi cho trẻ bú bình

• Mức độ chảy của sữa: Khi trẻ không chịu bú bình có thể không hẳn do hình dáng của núm vú mà đôi khi do tốc độ chảy của sữa quá nhanh khiến trẻ bị sặc. Vì khi bú mẹ trẻ cần phải dùng sức để mút và nuốt, ngược lại trẻ bú bình không cần phải mất nhiều sức mới làm được điều này.
• Luôn làm ấm sữa trước khi cho trẻ ăn: Nếu sữa quá nóng hoặc quá lạnh đều ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.
• Cho trẻ thử trước khi bước vào bữa bú thực sự để trẻ làm quen với khẩu vị cũng như tốc độ sữa chảy.

Khi cha mẹ đã thử cho trẻ tập bú bình theo các cách hướng dẫn trên mà trẻ vẫn không hợp tác hay tỏ ra khó chịu thì hãy nhờ đến sự tư vấn từ bác sĩ. Bởi một số lý do như trẻ gặp các vấn đề liên quan đến trào ngược, cơ miệng yếu hoặc thiếu kích thích bằng miệng khiến cho trẻ không chịu bú bình.