Dinh dưỡng là yếu tố rất quan trọng giúp tuyến giáp hoạt động khỏe mạnh, đồng thời hỗ trợ người có vấn đề tuyến giáp trong điều trị bệnh và phục hồi sức khỏe. Vậy dinh dưỡng cho bệnh tuyến giáp cần được bổ sung những thực phẩm gì?

Bệnh tuyến giáp

Tuyến giáp đảm nhận nhiều vai trò quan trọng đối với hoạt động của cơ thể. Chức năng chính của tuyến giáp là tiết ra các hormone tuyến giáp (Triiodothyronin – T3 và Thyroxine – T4) giúp kiểm soát các hoạt động của tất cả các cơ quan trong cơ thể. Bệnh tuyến giáp xảy ra do sự thay đổi cấu trúc mô học, đặc biệt khi chức năng tuyến giáp bị rối loạn (cường giáp hoặc suy giáp).

• Khi tuyến giáp sản xuất quá ít hormone sẽ gây bệnh suy giáp. Người bệnh cảm thấy mệt mỏi, tăng cân, không thể chịu được nhiệt độ lạnh.
• Khi tuyến giáp tạo ra quá nhiều hormone, cơ thể sẽ gây bệnh cường giáp. Người bệnh cường giáp sử dụng năng lượng quá nhanh khiến cơ thể mệt mỏi, cảm thấy lo lắng, tim đập nhanh, sụt cân. Hai rối loạn chính này của tuyến giáp do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra.

Trên thực tế, có rất nhiều bệnh lý về tuyến giáp thường gặp như: Cường giáp, suy giáp, nang tuyến giáp, u tuyến giáp,… Các bệnh lý về tuyến giáp có rất nhiều đặc điểm rất khác nhau, và do đó cũng có những chế độ ăn rất khác nhau. Có loại thực phẩm này tốt cho bệnh lý này, nhưng lại không tốt cho bệnh lý khác. Do đó việc tìm hiểu kỹ về các loại thực phẩm là hết sức quan trọng để xây dựng được chế độ ăn phù hợp với từng bệnh lý khác nhau.

Chế độ dinh dưỡng cho bệnh tuyến giáp

Bệnh tuyến giáp nên bổ sung thực phẩm gì?

• Iốt: Iốt là thành phần rất cần cho tuyến giáp, bởi nó là nguyên liệu chính cho tuyến giáp sản sinh ra các hormon cần thiết. Cách đơn giản nhất để bổ sung iốt là sử dụng muối iod, ăn các tảo, rong biển, trứng, các loại cá biển hay các sản phẩm từ sữa như sữa tươi, sữa chua, pho mai…. Lưu ý rằng bổ sung quá nhiều iod cũng có thể gây ra ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến giáp, nhưng những rối loạn do thừa iod là rất rất hiểm gặp.
• Các thực phẩm giàu selen: Selen hay selenium là một khoáng chất rất cần cho sức khỏe chung của các tế bào tuyến giáp. Nó là chất cần thiết cho sự sản xuất hormone tuyến giáp và giúp tránh những tác hại xấu đến tế bào giáp. Các thực phẩm giàu selen bao gồm các loại hạt, các ngừ, cá mòi, trứng…
• Các thực phẩm giàu kẽm: Giống như Selen, kẽm cần thiết cho sự hoạt động của tuyến giáp. Thậm chí việc bổ sung kẽm có thể giúp cải thiện chức năng tuyến giáp ở các bệnh nhân suy giáp do viêm giáp Hashimoto. Kẽm được tìm thấy trong nhiều thực phẩm khác nhau như hàu, thịt đỏ, thịt gia cầm và các loại hạt, hay trong một số loại hải sản.
• Một số vi chất dinh dưỡng quan trọng khác: Cũng giống như các cơ quan khác nhau trong cơ thể, tuyến giáp cần có đầy đủ các vi chất dinh dưỡng cần thiết khác để có thể hoạt động tốt, do đó một chế độ ăn đầy đủ các vi chất dinh dưỡng là rất cần thiết, đặc biệt là vitamin D, vitamin B12, Magie và sắt.

Người mắc bệnh tuyến giáp

Người bệnh tuyến giáp nên kiêng ăn gì?

Đậu nành 

Đậu nành và các thực phẩm từ đậu nành như: đậu hũ, nước tương, sữa đậu nành… sẽ không tốt cho người có bướu giáp – nhân giáp. Bởi trong đậu nành có chất goitrogens cản trở sự xâm nhập của i-ốt vào tuyến giáp khiến cổ phình to. Chất này làm giảm hấp thu thuốc tuyến giáp từ ruột. Ngoài ra, đậu nành chứa phytoestrogen, có thể bắt chước tác dụng của estrogen can thiệp vào hoạt động bình thường của tuyến giáp. Chất isoflavone trong đậu nành cũng có thể gây hại cho sức khỏe tuyến giáp.

Các loại đồ hộp và thực phẩm chế biến sẵn, đồ đông lạnh

Thực phẩm chế biến sẵn gây hại cho người bệnh tuyến giáp vì các thực phẩm này chứa calo rỗng, một số chất phụ gia không tốt cho sức khỏe.

Thức ăn nhanh cũng chứa lượng chất béo cao, khiến quá trình sản xuất thyroxin ở tuyến giáp bị chậm lại hoặc làm mất tác dụng của một số loại thuốc điều trị.

Thực phẩm giàu xơ: bông cải xanh, súp lơ trắng

Các loại rau họ cải như: bông cải xanh, bắp cải, súp lơ, cải xoăn , củ cải, cải ngọt,… chứa nhiều chất xơ và các chất dinh dưỡng khác nhưng có thể cản trở việc sản xuất hormone tuyến giáp, ngăn chặn khả năng sử dụng i-ốt của tuyến giáp. 

Tuy nhiên, người bệnh cần tiêu thụ một lượng đáng kể các loại rau họ cải để tác động đến sự hấp thụ i-ốt. Nếu người bệnh được chẩn đoán mắc cả chứng suy giáp và thiếu i-ốt, cần nấu chín các loại rau họ cải này để làm giảm tác dụng của chúng đối với tuyến giáp. Để chức năng tuyến giáp không bị ảnh hưởng, mỗi ngày, chỉ bổ sung khoảng 142 gram.

Thực phẩm béo: bơ, thịt, đồ chiên

Chất béo có thể làm gián đoạn khả năng hấp thụ thuốc thay thế hormone tuyến giáp của cơ thể, cản trở việc sản xuất hormone tuyến giáp. Do đó, người bệnh tuyến giáp nên loại bỏ các loại thực phẩm chiên rán, giảm lượng chất béo từ các nguồn như: bơ, sốt mayonnaise, bơ thực vật, thịt mỡ.

Thực phẩm có chứa đường (đồ ngọt)

Thực phẩm chế biến như: bánh quy, bánh ngọt, kẹo, đồ ngọt, đồ uống có đường, đồ ăn nhẹ đóng gói, có chứa đường tinh luyện gây ảnh hưởng nhiều đến bệnh tuyến giáp, lượng đường trong máu tăng cao, dẫn đến tăng cân và các bệnh lý khác. Ngoài ra, tuyến tụy, gan cũng có thể bị tổn hại khi ăn quá nhiều đường tinh luyện.

Thay vào đó, người bệnh có thể ăn những thực phẩm lành mạnh như: trái cây, rau, protein nạc (gà không da, cá…).

Lúa mạch, lúa mì, mì ống

Gluten được tìm thấy trong các loại ngũ cốc như: lúa mạch, lúa mạch đen, lúa mì, các loại ngũ cốc khác là thành phần chính trong các loại bánh mì, ngũ cốc, mì ống. Tuy nhiên, người bị suy giáp nên cân nhắc giảm lượng gluten nạp vào cơ thể. Với người bệnh celiac, chất gluten có thể gây kích ứng ruột non, cản trở sự hấp thụ thuốc thay thế hormone tuyến giáp. Bên cạnh đó, chế độ ăn không có gluten sẽ mang lại lợi ích cho phụ nữ mắc bệnh tuyến giáp.

Nếu người bệnh tuyến giáp chọn ăn thực phẩm chứa gluten nên chọn các loại bánh mì, mì ống làm từ ngũ cốc nguyên hạt, có nhiều chất xơ, các chất dinh dưỡng khác để giúp cải thiện đường ruột. Ngoài ra, nếu người bệnh uống thuốc điều trị suy giáp, cần ăn trước vài giờ trước hoặc sau khi ăn thực phẩm giàu chất xơ, để ngăn sự hấp thụ hormone tuyến giáp tổng hợp.

Nội tạng

Người bệnh tuyến giáp nên hạn chế ăn nội tạng động vật vì chứa hàm lượng axit lipoic khá cao sẽ ảnh hưởng đến một số loại thuốc tuyến giáp trong quá trình điều trị. Nếu ăn quá nhiều, tuyến giáp dễ rối loạn.

Chất xơ dư thừa từ các loại đậu và rau

Ăn đủ chất xơ là tốt cho cơ thể nhưng ăn quá nhiều có thể làm ảnh hưởng đến quá trình điều trị suy giáp. Người lớn từ 50 tuổi trở xuống nên bổ sung từ 25 – 38 gram chất xơ mỗi ngày. Lượng chất xơ từ ngũ cốc nguyên hạt, rau, trái cây, các loại đậu vượt quá mức sẽ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, cản trở sự hấp thụ thuốc thay thế hormone tuyến giáp.

Nếu người bệnh ăn kiêng nhiều chất xơ, cần hỏi ý kiến bác sĩ để tăng liều thuốc tuyến giáp cao hơn vì có thể cơ thể không hấp thụ thuốc hiệu quả.

Một số loại trái cây: đào, lê, dâu tây

Nhiều trái cây như: dâu tây, đào, lê rất hấp dẫn nhưng không tốt cho người bệnh tuyến giáp. Người bệnh có thể chọn những loại trái cây khác thay thế như: việt quất, anh đào, cam, quýt… giàu chất chống oxy hóa, giúp cải thiện tình trạng tuyến giáp, không gây bướu cổ.

 Đồ uống: cà phê, bia rượu

Thực phẩm, đồ uống có chứa caffein như: cà phê, trà, soda, socola… có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng cường giáp, khiến cơ thể cảm thấy khó chịu, tim đập nhanh. Nếu có những triệu chứng này, người bệnh nên tránh uống hoàn toàn hoặc uống ít. Ngoài ra, người bệnh có thể thay thế bằng nước ép, rượu táo nóng, trà thảo mộc tự nhiên…

Rượu có thể gây ức chế chức năng tuyến giáp, làm giảm sản xuất hormone tuyến giáp. Uống rượu thường xuyên hoặc nhiều sẽ làm hư hại các tế bào tuyến giáp, làm giảm tổng lượng hormone tuyến giáp (T3, T4) trong máu, gây ra chứng suy giáp.

Thuốc tuyến giáp và thực phẩm

Có rất nhiều các loại thực phẩm ảnh hưởng đến hấp thu của thuốc điều trị tuyến giáp. Nó có thể làm cơ thể hấp thu quá nhanh hoặc quá chậm, người bệnh cần hỏi ý kiến bác sĩ thật kỹ để giúp tăng hiệu quả điều trị.
Không nên uống thuốc điều trị suy giáp với các thực phẩm giàu canxi như sữa, các chế phẩm của sữa hay uống cùng với thuốc canxi, nó sẽ làm giảm tác dụng của thuốc. Bác sĩ khuyên người bệnh nên uống sữa cách xa uống thuốc điều trị tuyến giáp.
Cà phê hoặc các thức uống có chứa caffein cũng làm giảm tác dụng của thuốc tuyến giáp vì nó kích thích hệ tiêu hóa, giảm khả năng hấp thụ của thuốc. Người bệnh tuyến giáp nên uống thuốc lúc đói, tốt nhất vào buổi sáng và có thể ăn sáng khoảng 1 tiếng sau đó.

Người bị bệnh tuyến giáp có uống được sữa không?

Bên cạnh băn khoăn về việc bị bệnh tuyến giáp kiêng ăn gì, nhiều bệnh nhân thắc mắc về vấn đề sử dụng sữa uống trong quá trình điều trị.

Sữa là nguồn cung cấp chất đạm và canxi tốt cho cơ thể. Bệnh nhân mắc bệnh tuyến giáp cần hạn chế lượng sữa uống và chọn loại sữa thích hợp. Bởi sữa có chứa i-ốt, nếu uống quá nhiều sữa, người bệnh có thể dễ dàng vượt quá lượng i-ốt được khuyến nghị cho người bị bệnh tuyến giáp.

Bạn có thể tham khảo các sản phẩm sữa dinh dưỡng dành cho người mắc bệnh tuyến giáp tại đây: Sữa tuyến giáp