Dinh dưỡng cho mẹ mang thai trong thai kỳ là một trong những yếu tố quyết định sức khỏe của người mẹ và sự phát triển toàn diện của thai nhi ngay từ trong bụng mẹ. Trong mỗi thai kỳ, bà bầu cần một chế độ bổ sung dinh dưỡng khác nhau với những dưỡng chất then chốt. Vậy chế độ dinh dưỡng trong thai kỳ các mẹ nên lưu ý những gì?

Dinh dưỡng theo thời kỳ

Chế độ dinh dưỡng của phụ nữ mang thai cần đầy đủ 4 nhóm chất thiết yếu:

• Chất bột đường (carbohydrate)
• Chất đạm (protein)
• Chất béo (lipid)
• Các loại vitamin, chất xơ và khoáng chất.

Tuy nhiên, việc xây dựng thực đơn cân đối các nhóm chất rất quan trọng để tránh thiếu năng lượng gây suy dinh dưỡng bào thai hay thừa năng lượng khiến mẹ tăng cân quá mức.

Dinh dưỡng 3 tháng đầu

Đây là giai đoạn thai nhi định hình và hình thành các cơ quan chủ yếu. Vì thế, thai phụ không cần quá chú trong việc tăng cường bổ sung dinh dưỡng, tăng calo trong bữa ăn, chỉ cần ăn uống đầy đủ chất, chia nhỏ bữa ăn, tránh một số thức ăn nhiều dầu mỡ, gia vị hay cay nồng.

Một số thai phụ phải trải qua giai đoạn nghén, có thể bổ sung thêm gừng, quế, húng quế, chanh, mật ong, bạc hà vào các loai thực phẩm như trà, nước, ăn các loại thực phẩm khô dễ tiêu như bánh mì ngọt, bánh qui.

Nếu trước khi mang thai mẹ bầu chưa bổ sung acid folic thì từ ngày đầu tiên biết mình mang thai cần bổ sung ngay. Liều lượng khuyến cáo là 400 mcg/ngày. Bên cạnh đó, sắt và canxi cũng cần được tăng cường trong suốt 9 tháng mang thai nhằm tránh thiếu máu và loãng xương cho mẹ về sau. Bà bầu có thể sử dụng loại vitamin tổng hợp, trong thành phần có chứa acid folic, sắt, canxi theo chỉ định của bác sĩ.

Việc uống thuốc chữa bệnh trong 3 tháng đầu cần đặc biệt lưu ý theo chỉ định của bác sĩ để tránh ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của thai nhi.

Dinh dưỡng 3 tháng giữa và cuối

Đây là giai đoạn thai nhi hoàn thiện các cơ quan và tăng trọng. Trên thực tế, lượng Calo bổ sung tăng cường hàng ngày sẽ phụ thuộc chủ yếu vào BMI, tốc độ tăng cân và mức độ hoạt động thể chất của thai phụ. Do vậy, bạn hãy lắng nghe nhu cầu của chính cơ thể mình để bổ sung phù hợp nhất.

Mẹ bầu cần bổ sung vitamin C cho cơ thể, nhằm hấp thụ sắt và canxi tốt hơn đồng thời tránh nguy cơ vỡ ối và sinh non (do thiếu vitamin C).

Vào 3 tháng cuối, do sự thay đổi hormone và thai nhi lớn gây áp lực lên vùng chậu và bàng quang khiến mẹ bầu thường bị táo bón, đầy bụng. Để tránh tình trạng này, chế độ ăn cho bà bầu nên bổ sung nhiều chất xơ và tránh ăn các thực phẩm khó tiêu hóa.

Tuỳ theo từng giai đoạn thai kì, nhu cầu dinh dưỡng cũng khác nhau. Theo khuyến cáo của Vietnam RDA 2016, khi mang thai 3 tháng giữa nhu cầu dinh dưỡng cần khoảng 250kcal/ngày và tăng lên 450kcal/ngày trong 3 tháng cuối.

Trong thai kỳ, mẹ bầu tăng trung bình khoảng từ 9 – 12 kg, trong đó tam cá nguyệt thứ nhất nên tăng từ 300 gram đến 1 kg, sau đó mỗi tuần sẽ tăng khoảng 300 gram trong tam cá nguyệt thứ 2 và thứ 3.

Đối với những mẹ bầu mang song thai, chỉ số cân nặng cần tăng cao hơn và bác sĩ sẽ đưa ra những khuyến cáo tốc độ tăng cân khác nhau.

Bổ sung thêm sữa dinh dưỡng cho bà mẹ mang thai

Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất

Để thai nhi tăng trưởng và phát triển khoẻ mạnh, việc đảm bảo dinh dưỡng thai kỳ khoa học và lành mạnh vô cùng quan trọng, trong đó việc bổ sung vitamin và khoáng chất cho bà bầu là điều tiên quyết ngăn ngừa tình trạng thiếu hụt vi chất do nhu cầu dinh dưỡng tăng cao trong suốt thai kỳ và đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ lẫn bé.

Acid Folic

Khi chuẩn bị mang thai hay vừa biết có thai, mẹ bầu cần bổ sung acid folic giúp phòng tránh các dị tật ống thần kinh cho trẻ. Việc bổ sung viên uống acid folic có thể kéo dài đến hết 3 tháng đầu thai kỳ. Bên cạnh đó, thực đơn hàng ngày cần bổ sung những thực phẩm chứa nhiều acid folic như bông cải xanh, rau chân vịt, sữa và các chế phẩm từ sữa, ngũ cốc thô, quả bơ…

Canxi

Canxi không chỉ giúp xương chắc khỏe mà còn giúp hệ thống tuần hoàn, cơ bắp và thần kinh của mẹ bầu và thai nhi hoạt động bình thường. Do đó, mẹ bầu cần chú ý bổ sung 1.200 miligam canxi mỗi ngày. Các thực phẩm giàu canxi gồm: sữa, bông cải xanh, cải xoăn, nước ép trái cây, ngũ cốc…

Vitamin D

Mẹ bầu nên bổ sung các thực phẩm như cá hồi, sữa, nước cam… để tăng cường vitamin D cho chính bản thân và hỗ trợ cho sự phát triển xương của thai nhi. Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nếu mẹ thiếu vitamin D sẽ rất dễ dẫn đến tiền sản giật.

Protein

Protein cần thiết cho sự phát triển các mô và cơ quan của em bé, đặc biệt là bộ não; đồng thời hỗ trợ phát triển mô vú và tử cung của mẹ trong thai kỳ. Nó thậm chí còn đóng một vai trò quan trọng giúp tăng nguồn cung cấp máu cho thai nhi. Thịt nạc, thịt gia cầm, cá và trứng là những nguồn cung cấp protein tuyệt vời. Ngoài ra, mẹ bầu cũng có thể lựa chọn các loại hạt, đậu, sản phẩm từ đậu nành để bổ sung protein trong suốt thai kỳ, đảm bảo cho sự phát triển khoẻ mạnh của con.

Sắt

Trong thời kỳ mang thai, thể tích máu của người mẹ tăng 50% để tăng lượng máu nuôi dưỡng thai nhi. Do đó, mẹ bầu cần cung cấp 1000 mg sắt/ngày để tăng lượng máu của mẹ, cung cấp đủ máu cho thai nhi và bù lại lượng máu mất lúc sinh. Mẹ bầu nên bổ sung sắt qua các loại thực phẩm như thịt đỏ, trứng, rau muống, củ dền… và uống thêm nước trái cây chứa nhiều vitamin C để tăng cường hấp thu chất sắt.

Magne

Magie cũng cần thiết giúp giảm co cơ, chuột rút ở bà mẹ và giúp củng cố xương thai nhi. Magne có nhiều trong sôcla đen, bơ, đậu hũ, các loại hạt, ngũ cốc nguyên cám.

Omega-3

Ngoài ra cung cần bổ sung thêm Omega-3 (DHA và EPA) cho sự phát triển của não bộ, hệ thần kinh, thị giác, miễn dịch. Ngoài ra, trong quá trình mang thai, DHA còn có tác dụng giúp kích thích cơ thể mẹ sản xuất nhiều hồng huyết cầu đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng và oxy cho thai nhi. Nguồn thực phẩm giàu Omega-3: cá và các loài có vỏ nhưng ít bị nhiễm độc thủy ngân (tôm, cá hồi, cá ngừ, cá mồi…), trứng giàu Omega-3.

Chế độ vận động

Ngoài chế độ dinh dưỡng cho mẹ bầu, tập thể dục cũng là một phương thức quan trọng tăng cường sức khỏe cho mẹ trong quá trình mang thai, tuy nhiên cần chú ý về thời lượng tập và tránh các động tác quá mạnh. Theo nhiều nghiên cứu y khoa, tập thể dục giúp mẹ và thai nhi khỏe mạnh, chống lại các bệnh như cảm lạnh…; đồng thời vượt cạn nhẹ nhàng hơn và sinh con khỏe mạnh.

Mẹ có thể chọn các loại vận động thường ngày giúp mẹ khỏe thai khỏe:

• Đi dạo xung quanh nơi ở như công viên, trung tâm mua sắm, nhà lớn…
• Đứng dậy, di chuyển xung quanh nhà ít nhất một lần một giờ nếu phần lớn thời gian mẹ đều ngồi
• Đi bộ tại chỗ cũng có thể giúp mẹ vận động tốt hơn.

Mẹ bầu có thể thực hiện các bài tập nhẹ nhàng và đi bộ từ 15 đến 20 phút/ngày tùy vào tình trạng sức khỏe của mình.

Tránh các loại thức ăn sau đây

• Rượu
• Cá có hàm lượng thủy ngân cao
• Cá, thịt, trứng sống hoặc chưa nấu chín
• Caffeine
• Sữa, nước ép trái cây chưa tiệt trùng, phô mai
• Sản phẩm chưa rửa
• Thực phẩm chế biến sẵn

Mẹ hãy tìm một địa chỉ khám thai uy tín và theo dõi thai kỳ thường xuyên theo lịch khám thai bác sĩ hướng dẫn.

Mặc dù một chế độ ăn đầy đủ và cân bằng bao gồm các sản phẩm từ sữa, thịt, trái cây, rau củ, ngũ cốc và các loại đậu đã cung cấp phần lớn các chất dinh dưỡng kể trên, nhưng bạn vẫn nên bổ sung thêm một loại thực phẩm chức năng dành cho phụ nữ mang thai. Những loại thực phẩm chức năng này (có thể là viên hoặc sữa dinh dưỡng) đã được cải tiến để đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng cơ bản của phụ nữ mang thai và sẽ giúp bạn đảm bảo được cung cấp đủ các chất dinh dưỡng quan trọng này.

Bạn có thể tham khảo các dòng sữa dinh dưỡng cho mẹ TẠI ĐÂY!