Não bộ của con người phát triển và thay đổi trong suốt cuộc đời nhưng thời kỳ não bộ phát triển nhanh nhất và quan trọng nhất trong 1.000 ngày đầu đời. Trong giai đoạn phát triển não bộ của trẻ này là cơ hội để bố mẹ có hướng can thiệp nhằm khai thác tối đa tiềm năng não bộ của con. Đây là giai đoạn vàng để phát triển trí não của trẻ.
Kích thước não của trẻ phát triển thế nào?
Hầu hết hệ thống dây thần kinh của não được thiết lập trong vài năm đầu đời. Khi mới sinh, bộ não của trẻ có kích thước chỉ bằng 1/4 não của người trưởng thành. Nhưng đến năm 2 tuổi, cơ quan trung ương này đã đạt tới 3/4 kích thước của người lớn. Và đến 5 tuổi, kích thước bộ não của trẻ đã rất gần với kích thước và khối lượng của người lớn.
Tất nhiên, điều này không có nghĩa là trẻ mẫu giáo sẽ biết mọi thứ như một người lớn. Ngoài kích thước và khối lượng của não bộ, kinh nghiệm cũng đóng một vai trò chính. Các cấu trúc của não trẻ liên quan đến học tập, trí nhớ, kiểm soát vận động và mọi chức năng khác đã được thiết lập ở độ tuổi lên 5. Đây chính là nghĩa của sự phát triển này.
Thúc đẩy phát triển trí não
Không có hai bộ não giống hệt nhau, thậm chí não của các cặp song sinh cũng không giống nhau. Từng loại khớp thần kinh được tạo ra giữa các tế bào trong não phụ thuộc vào cách bộ não của trẻ được sử dụng, sự đa dạng và phong phú của hoàn cảnh mà một người được tiếp xúc và di truyền.
Trong năm đầu tiên của cuộc đời, khi các thành phần cảm xúc quan trọng của não đang được hình thành, một môi trường an toàn và quen thuộc là quan trọng nhất, bao gồm nhiều hành động ôm ấp, vuốt ve và nhu cầu được đáp ứng kịp thời.
Ngoài ra, chìa khóa cho sự phát triển não bộ của trẻ trong 3 năm đầu là được nói chuyện, được chơi cùng và sống trong môi trường đa dạng, đầy kích thích sáng tạo. Đồng thời, bộ não của trẻ cũng cần có cơ hội để nghỉ ngơi, để cân bằng và tự tổ chức lại.
Những điều rất đơn giản như vậy lại chính là tiền đề quan trọng cho sự phát triển bộ não của trẻ trong học tập sau này.
Các giai đoạn phát triển não bộ của trẻ
Dưới đây là 3 giai đoạn phát triển trí não của trẻ mà phụ huynh nên nắm rõ:
Giai đoạn bào thai: xây dựng trí thông minh
Ngay từ những tuần thai đầu tiên, bộ não của trẻ đã bắt đầu hình thành và phát triển xuyên suốt trong thai kỳ. Cụ thể:
- Tam cá nguyệt thứ 1: Ống thần kinh được hình thành và phát triển thành não cùng tủy sống.
- Tam cá nguyệt thứ 2: Các nếp nhăn và rãnh bắt đầu xuất hiện trên bề mặt não. Đến cuối tháng thứ 6 thì quá trình này gần như hoàn tất.
- Tam cá nguyệt thứ 3: Não bộ bắt đầu có các phản xạ với nhịp thở hoặc những tiếng động lớn bên ngoài tử cung.
Đến khi chào đời, bộ não của trẻ nặng khoảng 200g, đạt 25% trọng lượng não bộ của người trưởng thành.
Từ 0-2 tuổi: phát triển trí não của trẻ
Đây là giai đoạn não bộ của trẻ phát triển mạnh mẽ. Cụ thể, khi tròn 1 tuổi trọng lượng não của trẻ đạt 75% so với người trưởng thành, đến khi 2 tuổi thì não của con đạt 80% với trọng lượng khoảng 1.1000g. Lúc này, trẻ có thể:
- Nhận ra khuôn mặt, tiếng nói của bố mẹ, người thân.
- Biết thích một đồ vật, màu sắc.
- Phân biệt được biểu cảm vui và buồn.
- Trẻ có xu hướng tò mò với những điều mới lạ xung quanh và bắt chước theo những gì chúng nhìn thấy.
- Trẻ biểu lộ cảm xúc nhiều hơn như dễ giận dữ, khó chịu, vui vẻ,…
- Trẻ nghe hiểu được những gì bố mẹ đang nói.
- Trẻ biết hát và kể lại những mẩu chuyện nhỏ dù phát âm chưa rõ ràng.
Từ 2-6 tuổi: phát triển khả năng tư duy
Khi bước vào giai đoạn 2 – 6 tuổi, não bộ của trẻ bước vào giai đoạn hoàn thiện. Trọng lượng não bộ lúc này đạt 100% so với não người trưởng thành. Theo đó, từ năm thứ 2 trở đi, bộ não của trẻ vẫn phát triển nhưng với tốc độ chậm hơn và đến năm 6 tuổi cấu trúc của bộ não gần như hoàn thiện. Lúc này, con bắt đầu tò mò về sự vật, sự việc xung quanh, đồng thời khả năng ghi nhớ, học hỏi cũng nâng cao.
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của trẻ
Quá trình phát triển não bộ của trẻ chịu ảnh hưởng của các yếu tố như:
- Di truyền: Gen là yếu tố có ảnh hưởng lớn đến quá trình hoàn thiện và phát triển não bộ của trẻ. Theo đó, nếu bố mẹ có những dị thể bất thường thì có thể sinh ra trẻ mắc phải các khuyết tật về trí tuệ.
- Chế độ dinh dưỡng: Nếu trẻ được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng thì có thể kích thích khả năng ghi nhớ và tiếp thu. Bên cạnh đó, chế độ ăn giàu chất béo không bão hòa ở mẹ bầu cũng có tác dụng tăng cường trí tuệ của trẻ ngay từ khi còn trong bụng mẹ. Ngược lại, nếu chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học, trẻ có thể chậm phát triển trí não hơn.
- Môi trường sống: Trẻ em có thể phát triển trí não tối ưu trong môi trường sống an toàn, được chăm sóc tốt với nhiều cơ hội vui chơi, khám phá. Còn nếu trẻ sống trong môi trường bị hạn chế thì con không thể hoàn thiện trí não đúng giai đoạn, ảnh hưởng đến quá trình phát triển sau này.
- Sự quan tâm của bố mẹ: Trẻ có thể phát triển não bộ, khả năng ngôn ngữ và giao tiếp nếu bố mẹ thường xuyên quan tâm, trò chuyện, chơi đùa với con. Ngược lại, nếu phụ huynh nói chuyện căng thẳng, khó chịu với trẻ thì có thể gây ra các ảnh hưởng tiêu cực lâu dài cho não bộ của con.
Chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng tới sự phát triển trí não của trẻ
Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Thị Thuận, Phụ trách Chủ nhiệm khoa – Khoa Nhi, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Hà Nội), cho biết: “Phát triển não bộ cho trẻ, giúp trẻ thông minh, nhanh nhạy phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trong đó, yếu tố về dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng. Thông thường, các cha mẹ chỉ biết bổ sung đầy đủ chất cho con, nhưng không biết rõ được chất nào tốt cho não bộ và cần dung nạp vào cơ thể bé ở giai đoạn nào là thích hợp”.
“Trong cấu tạo não người có đến 60% khối lượng vật chất là chất béo, trong đó chủ yếu là omega (DHA, EPA, ALA); 40% còn lại là nước, protein, carbohydrate và muối. Do đó, ba mẹ cần cân đối bổ sung đủ các chất này, đặc biệt là giai đoạn đầu đời của bé, giúp hỗ trợ con phát triển trí tuệ tốt”, Tiến sĩ, bác sĩ Thuận nói.
Ba mẹ cần lưu ý, giai đoạn đầu đời, kể từ khi con một ngày tuổi chính là thời điểm vàng để nuôi dưỡng não bộ cho trẻ bằng cách bổ sung omega thực vật, để con có nền tảng phát triển tốt sau này. Đồng thời, ba mẹ cần có phương pháp giáo dục khoa học và phù hợp.
Dưới đây là những thực phẩm tốt cho bộ não mà ba mẹ nên cân nhắc trong việc lựa chọn và bổ sung cho trẻ hằng ngày, đặc biệt là trong giai đoạn phát triển não bộ của trẻ:
- Các loại cá: Cá hồi, cá ngừ, cá trích, cá mòi,.. là nguồn thực phẩm giàu axit béo omega – 3, rất cần thiết cho việc xây dựng cấu trúc và chức năng của não, cơ quan có 60% thành phần là chất béo.
- Quả việt quất: Cung cấp anthocyanins có tác dụng chống viêm và chống oxy hóa, giúp cải thiện việc giao tiếp giữa các tế bào não.
- Bông cải xanh: Loại rau này chứa nhiều chất chống oxy hóa, vitamin K. Đây là loại vitamin cần thiết để hình thành sphingolipid, một loại chất béo có nhiều trong các tế bào não, giúp cải thiện trí nhớ và trạng thái nhận thức tốt hơn.
- Bí ngô: Cả quả cùng với hạt bí ngô chứa chất chống oxy hóa, magiê, sắt, kẽm và đồng, hỗ trợ sự hoàn thiện các tín hiệu thần kinh, trí nhớ,..
- Sô cô la đen và bột ca cao: chứa một số hợp chất tăng cường trí não, bao gồm flavonoid, caffeine và chất chống oxy hóa.
- Các loại hạt: Có chứa chất béo không bão hòa, chất chống oxy hóa và vitamin E, giúp hỗ trợ hệ tim mạch và chức năng của não như nhận thức, trí nhớ,..
- Các loại trái cây như cam, ổi, kiwi, cà chua, dâu tây,..: có chứa nhiều vitamin C, yếu tố chính trong việc ngăn ngừa sự suy giảm tinh thần, hỗ trợ chức năng tập trung, trí nhớ, sự chú ý và tốc độ ra quyết định.
- Trứng: Đây là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời cho bộ não, gồm vitamins B6, B12, folate và choline, hỗ trợ sự hình thành, sửa chữa các tế bào thần kinh.
Sự tương tác của bố mẹ
Các phụ huynh nên trò chuyện, tương tác cùng con tạo sự kết nối và tăng tính phản xạ cho con. Đặc biệt, đối với trẻ sơ sinh, ba mẹ cần giao tiếp với con một cách chậm rãi, sử dụng cử chỉ, nét mặt phù hợp và có khoảng ngừng để bé có cơ hội được đáp lại. Từ đó, bé sẽ học hỏi được cách nói chuyện và tư duy giao tiếp.
Mặt khác, ba mẹ luôn phải đảm bảo môi trường an toàn cho bé để bé sẵn sàng khám phá thế giới xung quanh. Ngoài ra, gia đình cũng cần xây dựng chế độ sinh hoạt lành mạnh cho bé; tập cho bé cách vận động phù hợp để phát triển cả thể chất và trí tuệ. Tuy nhiên, các phụ huynh cũng cần lưu ý, không quá khắt khe với con, mà phải thiết lập chế độ dinh dưỡng và luyện tập phù hợp với khả năng của trẻ.
Trẻ em, đặc biệt là từ khoảng 3 – 6 tuổi, sẽ dễ dàng học hỏi từ kiến thức văn hóa, đến các quy tắc xã hội, tên phức tạp của những loài khủng long, cách chơi thể thao và trò chơi, hiểu hướng dẫn, cách sử dụng các thiết bị công nghệ…. Tuy nhiên, các bộ phận kiểm soát xung lực và phán đoán của não trẻ phát triển muộn hơn. Chúng không hoàn toàn được kích hoạt cho đến sau tuổi thanh thiếu niên.
Trẻ vẫn tiếp tục phát triển não bộ khi lớn lên, vì thế cha mẹ hãy dành khoảng “thời gian vàng” này để thúc đẩy não bộ phát triển bằng cách chơi cùng trẻ, cho con sống trong môi trường đa dạng, có khả năng tư duy, sáng tạo tốt và có chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý.
Sữa dinh dưỡng phát triển trí não cho trẻ
Ngoài việc cho trẻ bú sữa mẹ, các thực phẩm dinh dưỡng thiên nhiên các mẹ cũng nên bổ sung các dưỡng chất cho trẻ thông qua sữa công thức. Các dòng sữa hỗ trợ phát triển trí não cho trẻ ở các giai đoạn độ tuổi luôn có thành phần DHA vượt trội giúp phát triển trí não toàn diện, cung cấp đủ các Vitamin, khoáng chất cần thiết và có một hệ thần kinh khỏe mạnh.
Các dòng sữa công thức trên thị trường hiện nay đa số đều có đủ các thành phần cơ bản như DHA, Omega 3,6,9, vitamin A, D, E, Canxi, choline, photpho,… Các dưỡng chất này có công dụng tuyệt vời trong giai đoạn phát triển não bộ của trẻ.
Do đó, việc sử dụng các dòng sữa phát triển trí não là thực sự cần thiết. Bên cạnh đó mẹ cũng nên xây dựng cho trẻ một chế độ dinh dưỡng cân bằng để giúp con phát triển toàn diện.
Sữa Colos DHA 1+ Vitadairy
Sữa Colos DHA 1+ Vitadairy với công thức dinh dưỡng khoa học gấp 3 DHA từ tảo biển, cộng thêm hệ 10 dưỡng chất tốt cho trí não, sữa non ColosIgG 24h từ Mỹ và HMO giúp củng cố miễn dịch khỏe, phát triển trí não và hỗ trợ sự phát triển toàn diện.
Hệ 10 dưỡng chất cao cấp cho trí não với gấp 3 lượng DHA(*) từ tảo biển, Omega 3, Omega 6, ARA, Taurine, Choline, Lactium, Magie, Iod, Axit Folic, giúp tăng cường đầy đủ các dưỡng chất cho sự phát triển cấu trúc và hoạt động của não bộ, trẻ thông minh, nhanh nhẹn và tư duy tốt hơn.
Xem chi tiết sản phẩm TẠI ĐÂY.
Sữa Leankid 100+
Sữa phát triển trí não Leankid 100+ 1 của Nutricare với hệ Nutri-Pro là sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ từ 0 – 6 tháng, giàu DHA, Choline cùng Sữa non (Colostrum), đáp ứng 100% tiêu chuẩn Quốc tế Codex giúp hỗ trợ sự phát triển não bộ
Bổ sung DHA hàm lượng cao vượt trội, cùng Lutein, Choline, Taurine, Omega 3, 6 hỗ trợ phát triển võng mạc, tăng cường chức năng ngôn ngữ, khả năng học hỏi và ghi nhớ.
Xem chi tiết sản phẩm TẠI ĐÂY.
Neomil Neuro Nafaco
Chứa Phosphatidyl Serin giúp tăng cường tư duy, trí nhớ, cải thiện khả năng học tập và nhận thức. Phosphatidyl Serin thường được sử dụng điều trị trong một số bệnh như: Alzheimer, suy giảm về chức năng tâm thần do tuổi tác, bệnh rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), trầm cảm
Omega 3, 6 – Choline – DHA là những dưỡng chất giúp bổ não, tim và mắt. Omega 3 còn có khả năng àm giảm các triệu chứng trầm cảm, tâm thần phân liệt và rối loạn lưỡng cực, làm giảm nguy cơ rối loạn tâm thần ở những người có nguy cơ.
Xem chi tiết sản phẩm TẠI ĐÂY.
Để lại bình luận